Karolina Kondracka: Kultura muzyczna Jakutów w pracach Polaków – zesłańców syberyjskich XIX i początku XX wieku [Sakha Musical Culture in the Works of Poles Exiled to Siberia End of 19th-beginning of the 20th Century]. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2021. ISBN 978-83-66519-32-9

Karolina Kondracka: Kultura muzyczna Jakutów w pracach Polaków – zesłańców syberyjskich XIX i początku XX wieku [Sakha Musical Culture in the Works of Poles Exiled to Siberia End of 19th-beginning of the 20th Century]. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2021. ISBN 978-83-66519-32-9

Książka powstała w wyniku wieloletnich badań prowadzonych w Polsce i w Rosji. Publikacja jest odpowiedzią na potrzebę całościowego opracowania zagadnienia muzyki jakuckiej w relacjach Polaków oraz analizą krytyczną zapisków w świetle XX-wiecznych i późniejszych badań.

Wybór Jakucji jako obszaru badań nie był przypadkowy. To właśnie tam cesarstwo rosyjskie w XIX wieku wysyłało ogromną liczbę Polaków. Tam też znaleźli się: Wacław Sieroszewski – zbieracz informacji o życiu i obyczajach Jakutów; Edward Piekarski – badacz języka, bajek, pieśni i legend; Mikołaj Witaszewski, Bazyli Troszczański, Sergiusz Jastrzębski – zbieracze wierzeń i obyczajów. Wkład wymienionych Polaków w poznanie i opisanie miejscowej kultury jest niezaprzeczalny. W pozostawionych przez nich materiałach można znaleźć dane o stanie i funkcji tradycyjnej muzyki jakuckiej w dobie szybko postępującej rusyfikacji ludności. Ponadto opisy instrumentów muzycznych oraz bardzo rzadkie przykłady nutowe.

Analiza zgromadzonych materiałów pozwoliła jednoznacznie stwierdzić, że polscy zesłańcy byli wnikliwymi obserwatorami prowadzącymi niejednokrotnie pionierskie studia nad ludem Sacha. Brali udział w ekspedycjach naukowych, współpracowali z Rosyjskim Towarzystwem Geograficznym oraz Rosyjską Akademią Nauk. W chwili zesłania byli w większości studentami uniwersytetów, którzy za działalność rewolucyjną, wyrokiem sądu, trafili na Syberię. Tam, przede wszystkim ze względów praktycznych, uczyli się języka jakuckiego. Poznawali życie ludu, obyczaje i kulturę. Z czasem względy praktyczne przerodziły się u nich w poważne i długoletnie badania, które zaowocowały publikacjami.

Obiektywna wartość badań zesłańców jest niepodważalna. Ich prace mają olbrzymie znaczenie dla muzykologów, etnografów i językoznawców. Materiały te są na tyle ważne, że w żadnym wypadku nie można rozważać rozwoju i przemian w kulturze Jakutów XX wieku i okresu późniejszego bez nawiązania do osiągnięć dziewiętnastowiecznych zesłańców polskich.