Izabela Mrzygłód: Uniwersytety w cieniu kryzysu. Nacjonalistyczna radykalizacja studentów Warszawy i Wiednia w okresie międzywojennym

 Izabela Mrzygłód: Uniwersytety w cieniu kryzysu. Nacjonalistyczna radykalizacja studentów Warszawy i Wiednia w okresie międzywojennym [Universities in the shadow of a crisis: Nationalist radicalisation of students in Warsaw and Vienna in the Interwar period]. Wydawnictwo UMK 2025. ISBN:978-83-231-6067-0, DOI:https://doi.org/10.12775/978-83-231-6068-7.

Uniwersytety w cieniu kryzysu. Nacjonalistyczna radykalizacja studentów Warszawy i Wiednia w okresie międzywojennym to krytyczne spojrzenie na przeszłość dwóch uczelni Europy Środkowo-Wschodniej. Autorka stawia pytanie o powód, dla którego to właśnie studenci zostali awangardą nacjonalistycznych rewolucji. Analizuje praktyki i dyskursy skrajnej prawicy, której rola rosła na polskich i austriackich uniwersytetach w międzywojniu. Wykorzystując historyczne źródła i socjologiczną wyobraźnię, sięga do emocji i aspiracji „zwykłych akademików”. Pokazuje, jak organizacje samopomocowe przekształcały się w agendy antysemityzmu, jak kultura polityczna młodych naznaczona została przemocą, a brutalne ataki na żydowskich studentów i profesorów stały się codziennością. Śledzi, jak radykalna mniejszość była coraz głośniejsza i skutecznie przyciągała milczącą większość, a postulaty wykluczenia Żydów ze wspólnoty narodowej trafiły do głównego nurtu, żeby w końcu stać się oficjalną polityką rektoratów wprowadzających getto ławkowe. Praca przybliża atmosferę kryzysu i fascynację faszyzmem, ukazuje chronologię przemocy, bada nacjonalistyczne rytuały i symbole. Zestawienie szerokiej europejskiej perspektywy z historią w skali mikro daje nowe spojrzenie na II Rzeczpospolitą, I Republikę Austriacką i prawicowy radykalizm, nie tylko międzywojenny.